ჯეიმს კლეარის Atomic Habits მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული წიგნია პიროვნული განვითარებისა და წარმატების შესახებ, რომელიც დეტალურად განიხილავს სწორი ჩვევების ფორმირების პროცესს და მცირე, თანმიმდევრული ცვლილებებით დიდ შედეგებს მიღწევის გზებს. ეს წიგნი შესანიშნავი გზამკვლევია მათთვის, ვისაც სურს საკუთარი ჩვევების გაუმჯობესება და ყოველდღიურობაში მცირე, მაგრამ მნიშვნელოვან ცვლილებებზე ყურადღების გამახვილება.
Atomic Habits ხაზს უსვამს ერთი პრინციპს: დიდი შედეგები მცირე ქმედებების თანმიმდევრობით მიიღწევა. კლეარი ამბობს, რომ როდესაც ჩვენი მიზანია, პირადი თუ პროფესიული ცხოვრების გაუმჯობესება, წარმატებას მივაღწევთ არა ერთი დიდი ნაბიჯით, არამედ პატარა, ყოველდღიური ჩვევებით (გამარჯვებებით). ეს ფილოსოფია ეყრდნობა იმ მოსაზრებას, რომ პატარა, 1%-იანი გაუმჯობესებებიც კი, დროთა განმავლობაში დაგროვდება და დიდ ცვლილებას მოიტანს.
აქვე წიგნიდან რამოდენიმე საინტერესო მიგნებას შემოგთავაზებთ
- ჩვევების ჩამოყალიბების მნიშვნელობა.
ჩვენი ყოველდღიური ჩვევები პირდაპირ განსაზღვრავს იმას, თუ როგორი ცხოვრება გვექნება მომავალში. წიგნში ხაზგასმულია, რომ, ხშირ შემთხვევაში, ადამიანები ზედმეტად არიან კონცენტრირებულები მხოლოდ მიზნების დასახვაზე, მაგრამ მთავარი მიღწევის საიდუმლო არა თავად მიზანი, არამედ ის პროცესია, რომელსაც მიზნის მიღწევის გზაზე გავდივართ. მაგალითად, თუ ჩვენი მიზანია გახდომა, მხოლოდ კონკრეტული მიზნის დასახვა და დიეტის დაწყება არ არის საკმარისი; აუცილებელია შევცვალოთ ჩვენი ყოველდღიური კვების ჩვევები და ვარჯიში შევიტანოთ ჩვენს რუტინაში. ეს არის ის პროცესი, რომელიც საბოლოოდ მიზნის შესრულებას უზრუნველყოფს.
- იდენტობის ცვლილება და ქცევის მოდელი
ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ასპექტი, რომელსაც ჯეიმს კლეარი განმარტავს, არის იდენტობის შეცვლის კონცეფცია. მისი აზრით, რეალური ცვლილება მიღწევადია მაშინ, როდესაც კონკრეტული ქმედების შესრულებას კი არ ვცდილობთ, არამედ ჩვენი პიროვნების იდენტობას ვცვლით. მაგალითად, თუ გვინდა, რომ მორბენლები გავხდეთ, არა მხოლოდ ვარჯიში დავიწყოთ, არამედ საკუთარი თავი აღვიქვათ როგორც მორბენალი. ეს ფსიქოლოგიური ცვლილება ძალიან მნიშვნელოვანია ჩვევების განმტკიცებისათვის და მათ ყოველდღიურობაში ინტეგრირებისთვის.
კლეარის ქცევის მოდელი მოიცავს ოთხ ძირითად საფეხურს, რომელთა დახმარებითაც ჩვევებს ვამყარებთ:
- სიგნალი: ჩვევის წამომწყები გამწვევი ფაქტორი.
- მოწონება: ჩვევის ამოძრავებელი სურვილი.
- რეაგირება: რეალური ქმედება, რომელიც ჩვევის ნაწილად იქცევა.
- ჯილდო: პოზიტიური შედეგი, რომელიც ჩვევას განმტკიცების საშუალებას აძლევს.
როგორ გამოიყენოთ ეს მოდელი ?
წარმატებული ჩვევის ჩამოყალიბებისათვის მნიშვნელოვანია ამ ოთხი საფეხურის გათვალისწინება. მაგალითად, თუ გვსურს წიგნების კითხვა დავიწყოთ, შეიძლება ჩვენი სიგნალი იყოს წიგნის ხელმისაწვდომ ადგილზე დადება (მაგალითად, საწოლის გვერდით). ამის შემდეგ დავგეგმოთ, რომ დღის დასაწყისში ან ბოლოს ვიკითხავთ რამდენიმე გვერდს. ამ მოწონებით ჩვევა უფრო მიმზიდველი ხდება, ხოლო რეაგირება – კითხვა ხდება მეტად ხელმისაწვდომი, მარტივი და რუტინის ნაწილი. ჯილდო კი, მიღებული ცოდნა და სიამოვნება, ამყარებს ამ ქცევას და ჩვევად აქცევს.
კლეარი გვთავაზობს ოთხ კანონზე დაფუძნებულ წესებს, რომლებიც ჩვევების ჩამოყალიბებასა და ცვლილებაში დაგვეხმარება. ეს არის პროცესები, რომლებიც ახალი ჩვევების გასამყარებლად გვჭირდება:
- გაამარტივე და გააძლიერე სიგნალი: გახადე შენი ჩვევა თვალსაჩინო. თუ გსურს, რომ დილით ვარჯიში დაიწყო, დადე სპორტული ტანსაცმელი ან ფეხსაცმელი პირდაპირ საწოლის გვერდით.
- გახადე ჩვევა მიმზიდველი: ჩვევები, რომლებსაც სიამოვნებასა და სიხარულს ვუწყობთ, უფრო მეტად გვიზიდავს. მაგალითად, შეგიძლია ვარჯიში მუსიკის ფონზე დაიწყო, რაც მას უფრო სასიამოვნოს გახდის.
- გახადე ქმედება მარტივი: ჩვენი გონება ყოველთვის მარტივ გადაწყვეტილებებს ეძებს, ამიტომ თუ ვარჯიშს ძალიან რთულ პროცესად ვაქცევთ, მისი შესრულების შანსი მცირდება.
- ჯილდოს შექმნა: წარმატების და სიამოვნების განცდა არის ის, რაც ჩვევებს განმტკიცებაში გვეხმარება. ვარჯიშის დასრულების შემდეგ შეგიძლია შენი თავი სასიამოვნო რამით დააჯილდოვო.
გარემოს გავლენა და ჩვევების მხარდაჭერა
კლეარი ასევე განმარტავს გარემოს მნიშვნელოვან როლს ჩვევების ფორმირებაში. მაგალითად, თუ გსურს ჯანსაღი კვების ჩვევა ჩამოაყალიბო, არაჯანსაღი საკვები შორს, თვალსაწიერიდან მოაშორე და მის ნაცვლად ჯანსაღი პროდუქტები ხელმისაწვდომ ადგილას დადე. ჩვენი გარემო პირდაპირ განსაზღვრავს იმ ქცევას, რომელზეც ყოველდღიურად ვზრუნავთ, და ამიტომ მნიშვნელოვანია, რომ ჩვენს მიზნებს მხარდაჭერილი გარემო ჰქონდეს.
წარმატებისა და მარცხის მართვა
წიგნი განსაკუთრებულ ყურადღებას აქცევს იმ ფაქტს, რომ შეცდომები და წარუმატებლობა გარდაუვალია. ჯეიმს კლეარი გვეუბნება, რომ წარუმატებლობა ცხოვრების ნაწილია და არა სირცხვილი. მთავარი ის არის, რომ შეცდომების შემდეგ ჩვენ ისევ დავუბრუნდეთ ჩვენს ჩვევებს და განვაგრძოთ ის პროცესი, რაც დასახული გვაქვს. თუ ერთი დღე გამოგვრჩა ვარჯიში, ეს არ ნიშნავს, რომ წარმატება დაგვაკლდა; მთავარია, მეორე დღეს იგივე ჩვევას დავუბრუნდეთ და ეს პროცესი ყოველდღიურობით გავამყაროთ.
1%-იანი გაუმჯობესების ეფექტი
Atomic Habits ერთ-ერთ მთავარ პრინციპს წარმოადგენს „1%-იანი გაუმჯობესების ეფექტი,“ რომელიც გულისხმობს, რომ თუ ყოველდღე 1%-ით გაუმჯობესდებით, ეს დროთა განმავლობაში დიდ ცვლილებას გამოიწვევს. ეს ნიშნავს, რომ მცირე ნაბიჯებითაც კი შეგვიძლია, უდიდესი ცვლილებები მივიღოთ, თუ ამ ნაბიჯებს ყოველდღე გავამყარებთ.
ბოლოს კი ჩემს მაგალითსაც გაგიზიარებთ, წლების განმავლობაში მსურთა დილით წყლის დალევის ჩვევა გამომემუშავებინა, გაგონილი მქონდა რომ 1 ლიტრი წყალი დილით დღის დასაწყისში ორგანიზმისთვის მნიშვნელოვანი იყო. ამას სხვადასხვა გზით ვცდილობდი, ხან წყლის რაოდენობამდე ვერ ავდიოდი ხან კი საერთოდ მავიწყდება დალევა.
ამ წიგნის წაკითხვის შემდეგომ მიდგომა შევცვალე. წყლის დალევის სიგნალად (ტრიგერად) ჩემი აწ უკვე არსებული ჩვევა დილით ყავის დალევა გამოვიყენე ხოლო რაოდენობა 1 ჭიქაზე დავიყვანე. ყოველ დილით როცა ვიღვიძებდი და ყავის აპარატისკენ გავემართებოდი იქ მხვდებოდა წინა ღამით ჩემს მიერ დატოვებული 1 სავსე ჭიქა, თავიდან ვსვამდი 1 ჭიქას, როცა უკვე ეს ჩვევად მექცა და ჭიქის დადებაც აღარ მჭირდებოდა, შემდეგ წყლის რაოდენობავ გავზარდე. ასე მარტივად შევძელი მარტივი ჩვევა გამომემუშავებინა. დღეს კი როდესაც ყავის აპარატთან მივდივარ ყავის გასაკეთებლად თან 1 ჭიქა წყალსაც ვსვამ.
ამ წიგნმა ბევრი ჩვევა გამომიმუშავა, ასე რომ გირჩევთ ამ წიგნის წაკითხვას, რადგან დარწმუნებული ვარ ბევრი ახალი ჩვევის ფორმირება და ყოველდღიურად ქცევა გსურთ.
